“Heç aktyoru da gündəlik 20-30 manata filmə çəkərlər?” – Xalq artisti od püskürdü Son zamanlar aktyor və aktrisaları aşağı qonorarla film və seriallara dəvət edən rejissorlar tənqid olunur. Bu mövzuyla bağlı Xalq artisti Əli Nurla əlaqə saxlayıb, bu mövzuda onun fikirlərini öyrənməyə çalışdıq.
“Ölkə.Az”ın əməkdaşı ilə söhbətində o, aktyorların məvacibinin az olmasından gileyləndi:
“Dünyanın bir çox ölkəsində incəsənət nümayəndələri tam təmin olunur. Onların şəraiti, filmlərdən, tamaşalardan qazandıqları qazancları çox yüksəkdir. Deyirlər, “Pul əl çirkidir, ancaq həqiqətdə bu, belə deyil. Pul hər şeyi olmasa da, çox məsələləri həll edir. Aristotel öz dövründə“Pulsuz insan, şərəfsiz qoldur”,-deyib. Bununla da bütün o, bir kəlmə ilə hər şeyi açıq şəkildə izah edib”.
Xalq artisti rejissorluq peşəsi ilə məşğul olub, lakin sənəti tam qavramayanlardan da söz açıb:
“Azərbaycanda bütün çəkilən seriallar naşı adamların əlindədir. Naşı adamlar əyalətçi olur, orta əsrlər, daş dövrü düşüncələri ilə yaşayırlar. Məsələn, filmlərdə kastinqlərdən çıxmış, aktyor və aktrisalar çəkilməlidir. Həmçinin uşaqlar da min dəfə sınaq çəkilişlərdən sonra filmə çəkilməkləri təsdiqlənməlidir. Ancaq çox təəssüf ki, biz bunu görmürük. Bu çəkiliş meydançalarında sənətkarlara qiymət verilmir. Filmə çəkilmək üçün artistə elə bir qonarar verilir ki, vallah, adam deməyə xəcalət çəkir.
Heç aktyoru da gündəlik 20-30 manata filmə çəkərlər? Mənim fikrimcə, aktyor bir çəkiliş gününə 1000 manat almalıdır. Rol oynamaq bəyəm asandır? Rol oynamaq həm çətin, həm də böyük məsuliyyətdir.
Akademik çıxır səhnəyə əl – ayağı əsir, dili quruyur onu dinləyənlərin qarşısında, 10 dəqiqə çıxış edə bilmir. Siz indi düşünün, aktyorluq necə çətin sənətdir. Aktyor səhnədə tamaşaçı ilə canlı ünsiyyətdə olur. O, 3-4 saat sənət göstərir, tamaşaçıya oynadığı rolu yaşadır. Onda yeni fikirlər, təfəkkür yaradır. Ancaq əfsuslar olsun ki, akyorlara lazımı qiymət verilmir”.
Akyor filmlərə ayrılan pulların doğru yerə xərclənmədiyini də bildirib:
“O zamanlar rejissorlar maaşa işləyirdi, film üçün ayrılan pullara əllərini uzada bilməzdilər, buna ixtiyarları çatmazdı. Ancaq indi elə deyil, hamı öz kefindədir. Məsələn, bir filmə 500.000 manat pul ayrılırsa, onun 400.000 manatı mənimsənilir. Bir də görürsən ki, katibə və ya şou-biznesdə olan, amma istedadı olmayan xanımlar 300-500 minlik, yarım milyonluq avtomobil sürür. Kimi sevgilisinə ev alır, kimi avtomobil, kimi özünə bağ alır. Sözsüz ki, yerdə qalan pula isə ortaya ancaq keyfiyyətsiz işlər qoyulacaq. Burada hansı sənətdən danışmaq olar? Ancaq baxırsan illərin Xalq artistləri, sənətkarları avtobus, metro ilə işə gedir. Vallah, bəzən onların maaşı ayın sonuna qədər yol puluna da çatmır. O qədər problemlər var ki, danışdıqca, bitən deyil. Mən inanıram ki, bu problemlər zamanla öz həllini tapacaq. Buna vaxt lazımdır. Ancaq bu vaxt axımında bizim nəsil çox əzab çəkdi”,- deyə Xalq artisti əlavə edib.
Sənətkar gənc rejissorları debata çağırmaq istəyini də dilə gətirib:
“Mən istəyərdim ki, o serialları çəkən rejissorları debata çağırım. Onlara serial, film necə çəkilir başa salım, master- klass keçim. Bu çəkilişləri naşı, pinti adama tapşırmaq olmaz. Hərə öz sevgilisini, qohumun, məşuqəsini dəvət edib filmə çəkir. Ayıbdıraxı, biabırçılıqdı vallah. Sənəti bu dərəcədə ucuzlaşdırmaq olmaz. Sonra rejissorlar şikayət edirlər ki, niyə seriallara baxmırsınız? Ay qardaş, sən rolu düz bölmürsən, tamaşaçının burada nə günahı var? Rolun bölgüsü rejissorun estetik zövqüdür. Siz “O, olmasın, bu olsun”filminə baxırsınız, görürsünüz orada rollar necə düzgün formada bölünüb. Digər köhnə filmlərimizdə də rejissorların necə zövqlə işlədiyinin şahidi oluruq. O rejissorlar güclü məktəb keçmişdilər, daima öyrənirdilər”.
Xalq artisti filmlərin mütləq peşəkarlar tərəfindən lentə alınmasının vacibliyini də vurğulayıb.
“Baxın, o zamanlar Sovetlər birliyində Rusiyada film çəkəndə 200 aktrisa seçimlərə iştirak edirdi. Birdə görürdün ki, rejissor heç birini bəyənmirdi. Başqa ölkədən xüsusi ilə aktrisa dəvət edirdilər. Çünki, o işdə bir sənət vardı. Sən Tolstoyun, Dostoyevskinin əsərinə necə zəif aktrisanı çəkə bilərsən?
Ancaq əfsuslar olsun ki, bizdə belə deyil. Kim nəyi necə bacarırsa, kimi istəyirsə çəkir. Təsəvvür edin film gedir, ancaq danışıqdan ibarətdir, hadisə yoxdur. Çünki, hadisəni çəkə bilmirlər”.
Sonda peşəkar aktyor öz qonararını da açıqlayıb:
“Mənim bir çəkiliş günümün qonararı 500 manatdır. Reissorlara açıq – aşkar demişəm ki, bu məbləğdən 1 qəpik aşağı versəniz, gələn deyiləm. Mən ac, rolsuz qalaram, ancaq aşağı məbləğə çəkilmərəm. İnsan gərək birinci özünə dəyər versin ki, ətrafdakılar da onun qiymətin bilsin. Necə olur film çəkirlər, Gürcüstandan aktyor dəvət edirlər. Əcnəbi aktyorun hər çəkiliş gününə 30.000 avro, azərbaycanlı aktyora isə 200 avro ödəyirlər. Məgər bizim aktyorlar onlardan istedadsızdırlar? Ayıb deyil? Biz özümüzə nə zaman qiymət verməyi bacaracağıq?”
